معرفی انواع تحقیقات طولی (روش تحقیق در علوم رفتاری)

تفاوت تحقیقات مقطعی با تحقیقات طولی

در تحقیقات مقطعی، داده ها از یک نمونه معرف جامعه در یک برهه از زمان جمع آوری می شوند. اما در مقابل در تحقیقات طولی جمع آوری داده ها در چند برهه از زمان انجام می شود.
مطالعات طولی در علوم رفتاری دارای سابقه ای طولانی است. به ویژه در روانشناسی از این روش برای پیگیری رشد و تحولات کودکان و یا پیشرفت درمان بیماری و… استفاده می شود. در سیاست اولین کارها در این زمینه توسط جامعه شناسان و درباره مبارزات انتخاباتی صورت گرفت.

به طور کلی تحقیقات طولی را در سه دسته

• مطالعات روند
• تحلیل کوارت
• مطالعات پانل

می توان دسته بندی نمود.

1- مطالعات روند

در یک مطالعه روند، نمونه هایی از گروه های مختلف افراد در زمان های مختلف مورد بررسی قرار می گیرند.

برای مثال مطالعه ای سه ماه قبل از انتخابات نشان داده است که 57 درصد مردم به نامزد «الف» و 43 درصد به نامزد «ب» رأی می دهند. پس از یک ماه نتایج با کمی تغییر نشان می دهد که 55 درصد به نامزد «الف» و 45 درصد به نامزد «ب» رأی خواهند داد.

این مطالعه نمونه ای از یک مطالعه روند می باشد.این نوع مطالعات تنها در مورد تغییرات یک گروه یا جامعه اطلاعاتی را در اختیار ما قرار می دهد.در مثال فوق ما می دانیم که در دوره زمانی مورد مطالعه نامزد «الف» دو درصد از طرفدارانش را ازدست داده است اما نمی دانیم چند درصد از این افراد به طرفداران شخص «ب» گرایش یافته اند. برای تعیین چگونگی این تغییرات نیاز به یک مطالعه پانل می باشد.

مزایا

مطالعات روند برای توصیف تغییرات دراز مدت در یک جامعه می توانند مفید باشند. با استفاده از این مطالعات می توان به الگویی برای شناخت برخی مسائل و پدیده ها درطی زمان دست یافت. مانند بررسی تغییرات بینندگان شبکه های تلویزیونی.

مزیت دیگر مطالعات روند آن است که از آنها می توان به عنوان مبنایی برای مقایسه با داده های پیمایشی که با اهداف دیگری جمع آوری شده اند، استفاده نمود. اقتصاد دانان از این مطالعات برای سنجش سلامت اقتصاد استفاده می کنند.

محدودیت ها

مناسب بودن مطالعات روند به داده های جمع آوری شده بستگی دارد. اگر داده ها غیرواقعی باشند، به نتیجه گیری نادرستی درباره روند منجر می شوند. علاوه بر این برای ارزشمند بودن مطالعات روند باید از ابزارهای اندازه گیری مشابهی استفاده کرد. تغییر در شاخص ها یا روش مطرح کردن سؤالات باعث می شود که نتایج حاصل طی زمان باهم قابل مقایسه نباشند.

2- تحلیل کوارت

برای محققان، کوارت یک گروه از افراد است که به طریقی با هم رابطه دارند و یا گروهی که یک رویداد مهم زندگی را در یک دوره خاص تجربه کرده اند، مانند ازدواج، تولد و…. بر این اساس هر مطالعه ای که در آن اندازه هایی از ویژگی های یک یا چند کوارت در دو یا چند دوره زمانی وجود داشته باشد، یک تحلیل کوارتی محسوب می شود.

در این نوع تحلیل تلاش می شود اثر یک کوارت شناخته شود، برای مثال فرض کنید که 50 درصد دانشجویان سال آخر یک دانشگاه گزارش کرده اند که مجلات خبری را مرتب می خوانند، در حالی که تنها 10 درصد دانشجویان سال اول همان دانشگاه چنین چیزی را گزارش کرده اند.حال سؤال این است که آیا تغییرات متغیر وابسته به علت افزایش سن است یا این که اعضای نمونه به کوارت یکسانی تعلق دارند؟ یک تبیین این است که عادات مطالعه دانشجویان با پیشرفت در دانشگاه تغییر می کند و تبیین دیگر آن است که دانشجویان سال اول متشکل از افرادی است که عادات مطالعه متفاوتی از دانشجویان سال چهارم دارند.
برای تشخیص این موضوع دو راه وجود دارد، یک راه این است که دانشجویان واحدی را هنگامی که سال اول هستند و مجدداً زمانی که به سال چهارم می رسند مورد پرسش قرار دهیم و نتایج را مقایسه نماییم (به این نوع داده ها پانل گفته می شود)، روش دیگر آن است که دو نمونه از جامعه دانشجویان در زمان های 1 و 2 انتخاب نماییم، هرنمونه معرف گروه واحدی از افراد است که در سال های مختلفی از تحصیل هستند. اگرچه به این ترتیب نمی توانیم بگوییم عاات مطالعه چه افرادی در طی زمان تغییر کرده است، اما می دانیم که کوارت افرادی که در زمان 1 وارد دانشگاه شده اند چگونه تا سال چهارم تغییر یافته است. اگر 15 درصد دانشجویان سال اول و 40 درصد دانشجویان سال آخر مجلات خبری را می خوانند، می توانیم نتیجه گیری کنیم که عادات مطالعه با افزایش سن تغییر یافته است.

مزایا

این روش در مورد بررسی اثرات بلوغ، تغییرات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و… بینش مناسبی را به محقق می دهد. در موارد بسیاری یک تحلیل کوارت ارزان تر از یک آزمایش یا تحقیق پیمایشی است.

محدودیت ها

در جداول کوارت آزمون هایی که مورد قبول همگان باشند و بتوانند تفاوت های مشاهده شده ی ناشی از شانس را برآورد کنند، وجود ندارد. علاوه بر این اگر تحقیق مدت زیادی طول بکشد ممکن است با مشکل مرگ و میر و یا در دسترس نبودن برخی از پاسخگویان مواجه شویم، و به دنبال آن با کاهش حجم نمونه امکان استفاده از روش های آماری برای سنجش معنادار بودن یافته ها وجود نداشته باشد.

3- مطالعات پانل

در مطالعات پانل نمونه یکسانی از پاسخگویان در زمان های مختلف مورد آزمون قرار می گیرد. این نوع مطالعات می توانند تغییر در نگرش ها و الگوهای رفتاری را آشکار نمایند.

برای مثال در یک مطالعه پانل برای بررسی اثر بخشی تبلیغات سیاسی، تمام اعضای پانل باید به طور دوره ای مورد مصاحبه قرار گیرند تا مشخص شود در طی یک مبارزه انتخاباتی هر پاسخگو در چه زمانی تصمیم به در انتخابات و رأی دادن می گیرد.

محققان بسته به اهداف مطالعه می توانند از پانل پیوسته و فاصله ای استفاده کنند. پانل پیوسته مرکب از اعضایی است که نگرش های خاص یا الگوهای رفتاری را طبق یک برنامه منظم گزارش می دهند. در پانل فاصله ای اعضا می پذیرند که ابزارهای اندازه گیری خاصی (مانند پرسشنامه) را تنها در زمانی که اطلاعاتی مورد نیاز است تکمیل نمایند. این نوع مطالعه داده های مناسبی را برای تحلیل های آماری پیشرفته فراهم می سازد و به محقق امکان پیش بینی روابط علت و معلولی را می دهد.

به طور کلی برای تعین روابط علت و معلولی و انجام یک استنباط علیت، وجود سه شرط ضروری است، نخست ترتیب زمانی، یعنی علت حتما باید قبل از معلول واقع شود. دوم آن که بین دو متغیر باید نوعی پیوند وجود داشته باشد. و سوم، قبل از آن که معلول ها به علت ها نسبت داده شوند، تمام علل دیگر باید رد شده باشند.

یک پیمایش مقطعی به محقق امکان می دهد تا روابط بین متغیرها را تعیین کند و همچنین به کمک یک پرسشنامه دقیق و استفاده از کنترل های آماری نظیر همبستگی جزئی، تبیین های دیگر را رد کند. اما گاه در این روش ترتیب زمانی مطرح نمی شود. این امر در مطالعه ای مانند «بررسی رابطه رفتارهای پرخاشگرانه و تماشای برنامه های خشونت آمیز در تلویزیون »، مشکل آفرین خواهد بود. در مطالعات پانل متغیرها در طی زمان جمع آوری می شوند و استنباط علی قابل دفاع تر خواهد بود. در این مطالعات باید توجه داشت که دوره های اندازه گیری به گونه ای انتخاب شوند که علت معلول را بوجود آورد.

مزایا

داده های پانل بویژه در پاسخ دادن به سؤالاتی در مورد پویایی تغییر مفید هستند. سوالاتی مانند «تحت چه شرایطی رأی دهندگان عضویت خود را در یک حزب سیاسی تغییر می دهند؟» و یا «نقش رسانه های جمعی در تغییر نگرش های حزبی تا چه حد است؟» از این قبیل هستند. برقراری تماس های مکرر با پاسخگویان می تواند به افزایش اعتماد آنان کمک کند و سبب شود اطلاعات بیشتری را نسبت به مصاحبه های اولیه در اختیار محقق قرار دهند.

محدودیت ها

در این مطالعات گاه دستیابی و مراجعه مجدد به اعضای پانل مشکل است. در کنار این مزیت که مطالعات پانل افراد یکسانی را در زمان های مختلف مورد مطالعه قرار می دهند، اما گاهی این مزیت موجب کاهش حجم نمونه نیز می شود. مشکل جدی دیگر این است که پاسخگویان اغلب نسبت به ابزارهای اندازه گیری بعد از تکرار مصاحبه حساس می شوند و همین باعث می شود نمونه ها غیر معرف شوند. در مجموع می توان گفت مطالعات پانل نیازمند دقت بیشتر و هزینه بالاتری است.