روایی (اعتبار) در پرسشنامه و روشهای ارزیابی آن

پایایی و روایی

زمانی یک مطالعه روا است که بتواند هدف مورد نظر را اندازه گیری نماید و همچنین در طرح مطالعه، خطای منطقی وجود نداشته باشد. به عبارت دیگر این تعریف به دو جنبه اساسی از روایی اشاره می کند که عبارتند از: قابلیت اندازه گیری هدف (اعتبار درونی) و طراحی صحیح مطالعه از جوانب مختلف (اعتبار بیرونی) .

1- اعتبار درونی

در روایی درونی قابلیت ابزار مورد نظر در اندازه گیری هدف ارزیابی می شود. انواع روایی درونی یک تحقیق عبارتند از روایی سازه ای، محتوایی، همزمان و پیش بین .

در برخی منابع دو نوع روایی همزمان و پیش بین در یک گروه و تحت عنوان روایی ملاکی معرفی می شود. برخی از مؤلفین نیز بیان می کنند که تنها یک نوع از روایی یعنی روایی سازه ای وجود دارد و روایی ملاکی و محتوایی زیر بخش هایی از آن است. با توجه به اهدافی که هریک از انواع روایی دنبال می کنند، در عمل ارزیابی همزمان هر چهارنوع روایی کار مشکلی است و اغلب پژوهشگران تنها دو نوع روایی محتوایی و سازه ای را ارزیابی می کنند.

1-1-روایی محتوایی(Content Validity)

هدف از این نوع ارزیابی پاسخ به این سؤال است که آیا محتوای ابزار قابلیت اندازه گیری هدف تعریف شده را دارد یا خیر؟ به عنوان مثال آیا محتوای آزمونی که برای اندازه گیری افسردگی تعریف شده است، واقعا افسردگی را اندازه می گیرد.به همین دلیل برای ارزیابی روایی محتوایی از قضاوت افراد خبره در زمینه تخصصی مورد نظر استفاده می شود.

برای مثال برای ارزیابی افسردگی ، پس از لیست نمودن تمام نشانه هایی که افسردگی را ارزیابی می کند از طریق ادبیات موضوع ، می توان مرتبط بودن، سادگی ووضوح هریک از آیتم ها و همچنین ضروری بودن آن ها را در قالب پرسشنامه ای از متخصصان مربوطه پرسید.

1-1-1- نحوه ارزیابی روایی محتوایی(محاسبه CVI و CVR)

برای ارزیابی روایی محتوایی از نظر متخصصان در مورد میزان هماهنگی محتوای ابزار اندازه گیری و هدف پژوهش ، استفاده می شود. برای این منظور دو روش کیفی و کمی در نظر گرفته می شود. در بررسی کیفی محتوا پژوهشگر از متخصصان درخواست می کند تا پس از بررسی کیفی ابزار ، بازخورد لازم را ارائه دهند که براساس آن موارد اصلاح خواهند شد.

برای بررسی روایی محتوایی به شکل کمی، ازدو ضریب نسبی روایی محتوا (CVR) و شاخص روایی محتوا (CVI)، استفاده می شود. برای تعیین CVR از متخصصان درخواست می شود تا هرآیتم را براساس طیف سه قسمتی«ضروری است» ، «مفید است ولی ضرورتی ندارد» و «ضرورتی ندارد» بررسی نماید. سپس پاسخ ها مطابق فرمول زیر محاسبه می گردد.

در این رابطه n_E تعداد متخصصانی است که به گزینه ی ضروری پاسخ داده اند و N تعداد کل متخصصان است. اگر مقدار محاسبه شده از مقدار جدول بزرگتر باشد اعتبار محتوای آن آیتم پذیرفته می شود.

2-1-1- روایی صوری زیر بخشی از روایی محتوایی

این نوع ارزیابی شامل این موضوع می شود که آیا ظاهر ابزار به صورت مناسب برای ارزیابی هدف مورد نظر طراحی شده است یا خیر؟در اینجا نیز از نظر متخصصان برای تعیین روایی صوری استفاده می شود. در تعیین کیفی روایی صوری موارد سطح دشواری ، میزان عدم تناسب و ابهام مورد بررسی و اصلاح قرار می گیرد.در گام بعدی برای کاهش و حذف آیتم های نامناسب و تعیین اهمیت هریک از آیتم ها از روش کمی تأثیر آیتم استفاده خواهد شد.

در این روش به هریک از گزینه های آیتم مورد نظر بنا به تعداد آنها اعداد 3،2،1،… اختصاص داده شده و فراوانی مربوط به هر یک را نیز محاسبه کرده، از رابطه ی زیر استفاده می نماییم.شماره گزینه * (%)فراوانی= شاخص

چنانچه این شاخص بیش از 1.5 باشد، آیتم برای تحلیل های بعدی مناسب تشخیص داده می شود.

2-1- روایی ملاکی (روایی همزمان و پیش بین)

منظور از روایی ملاکی میزان همبستگی بین نمرات حاصل از یک ابزار با نمرات حاصل از ابزار اندازه گیری دیگر (ملاک) است. گاهی ارزیابی همبستگی به منظور پیش بینی برای آینده است، یعنی نمرات ابزار ملاک پس از گذشت یک فاصله زمان از اجرای ابزار اول گردآوری خواهد شد در اینصورت به آن روایی پیش بینی گفته می شود. زمانی که این پیش بینی بدون فاصله و در زمان حال انجام شود، به آن روایی همزمان می گویند. برای نعیین روایی ملاکی ضریب همبستگی بین نمرات حاصل از دو ابزار به عنوان شاخص روایی آزمون مورد نظر محاسبه شده و هر چه این ضریب بزرگتر باشد، ابزار روایی بیشتری دارد.

3-1- روایی سازه ای (Construct validity)

گفت روایی سازه ای این موضوع را بررسی می کند که آیا اجزای مقیاس مورد نظر توانایی تشکیل مقیاس را دارند یا برخی از آن ها نامرتبط اند. این نوع روایی اغلب روایی عاملی نیز نامیده می شود و دلیل آن نیز نحوه ی ارزیابی این نوع روایی با روش های تحلیل عاملی است.سازه ی نامناسب سازه ای است که توافق نظری در محتوای آن وجود ندارد.

روایی سازه ای به دو دسته روایی همگرایی و روایی افتراقی تقسیم می شود.

1-3-1- روایی همگرایی

روایی همگرایی به همگرایی (همسو بودن یا همبستگی) آیتم های تشکیل دهنده یک مقیاس اشاره دارد. این نوع روایی به صورت های زیر قابل اندازه گیری است:

  1. با بررسی همبستگی بین آیتم های سازنده مقیاسکه در واقع همسانی درونی آیتم ها نامیده می شود ارزیابی می شود. همسانی درونی به کمک آلفای کرونباخ، ساختار سازه ی عاملی ، مدل راش، متوسط واریانس بیان شده و واریانس روش مشترک قابل محاسبه است.
  2. همسانی بین مقیاس مورد بررسی با ابزارهای مشابهی که برای اندازه گیری سازه ی مورد نظر طراحی شده اند. در صورت وجود همبستگی قوی بین سازه ی هدف و سازه ی موجود دیگر، نیازی به تعریف سازه ی جدید نیست.
  3. همبستگی بین سازه ی مورد نظردر روش های مختلف (نمونه ی هدف و نمونه ارزیابی اعتبار) محاسبه شود. اگر این همبستگی مقدار قابل توجهی داشته باشد، روایی آن تأیید می شود.

در ادامه به معرفی همسانی درونی آیتم ها و روش های محاسبه آن می پردازیم.

2-3-1- روایی افتراقی

این بخش از روایی سازه ای به این موضوع اشاره دارد که آیتم های مربوط به سازه های مختلف به صورتی بسیار قوی با یکدیگر همبستگی نداشته باشند تا براساس آن بتوان نتیجه گرفت که دو سازه یک هدف را اندازه گیری میکنند.این موضوع زمانی رخ می دهد که بین دو سازه به لحاظ تعریف هم پوشانی وجود داشته باشد. برای ارزیابی این روایی از روشهای همبستگی، تحلیل عاملی، متوسط واریانس بیان شده و رویکرد چندسازه ای-چند روشی استفاده می شود.

1) ارزیابی مبتنی بر همبستگی: هنگامی که یکی از آیتم های یک مقیاس باآیتم های مقیاس دیگری، که در مطالعه پژوهشگر حضور دارند، همبستگی بالایی داشته باشند(r>0.85 به عنوان یک قاعده سرانگشتی)، هشداری مبنی بر همپوشانی داشتن این دو سازه خواهد بود.

2) روش تحلیل عاملی اکتشافی : در یک تحلیل عاملی اکتشافی دو سازه در صورتی از هم افتراق دارند که دو مقیاس مختلف، دو مجموعه از بارهای عاملی متفاوت را ایجاد نمایند.

3) روش متوسط واریانس بیان شده : این روش یک روش جایگزین مبتنی بر تحلیل عاملی است که توسط فورنل وولاکر(1981) ارائه شد. در این روش زمانی بین دو سازه افتراق وجود دارد که متوسط واریانس بیان شده برای یک سازه بزرگتر از واریانس مشترک بین آن ها باشد.برای این منظور از ماتریسی استفاده می شود که از توان دوم کواریانس بین هر مقیاس با سایر مقیاس ها تشکیل شده است. برای بررسی روایی عناصر قطر اصلی ماتریس با شاخص AVE که به صورت زیر تعریف می شود، جایگزین می شود،

s_1=مجموع توان های دوم بارهای عاملی مربوط به آیتم های سازنده مقیاس
s_2= مجموع مربوط به تمام آیتم ها برای شاخص (توان دوم بارهای عاملی -1 )
زمانی روایی افتراقی تأیید می گردد که هریک از عناصر روی قطر اصلی نسبت به هر مؤلفه دیگر روی سطر یا ستون بزرگتر باشد.

4) روش تحلیل عاملی تأییدی: در این روش از تحلیل عاملی تأییدی بدین صورت استفاده می شود که اگر به ازای مسیرهای تعریف شده مبتنی بر مبانی نظری برای ارتباط بین آیتم ها و سازه ی تشکیل دهنده ی آن، شاخص های برازش مدل مقادیر مناسبی داشته باشند، روایی افتراقی سازه های تعریف شده در این تحلیل تأیید می گردد.

5) استراتژی چندروشی-چند سازه ای: در این روش چند سازه تعریف می شود (چند سازه ای) و این سازه ها از طریق چند منبع جمع آوری می شود (چند روشی).به عنوان مثال در ارزیابی کیفیت زندگی کودکان از طریق پرسشنامه هریک از جنبه های کیفیت زندگی از طریق چند زیرسازه و از طریق منیع کودکان و والدین جمع آوری می گردد. هنگامی که بین سازه های اندازه گیری شده در هر روش همبستگی کوچکی وجود داشته باشد رواییافتراقی سازه ها تأیید می شود.

3-3-1- ارزیابی روایی سازه ای با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی

روش تحلیل عاملی یا تجزیه ی عامل ها این امکان را برای محققان فراهم می آورد که از بین متغیرهای زیاد و روابط پیچیده میان آن ها به الگوی مشخصی دست یابند. تحلیل عاملی اکتشافی بر قاعده ی مهمی تأکید دارد، که برخی از عامل های اصلی مسئول هم تغییری میان متغیرها هستند.از جمله اهداف تحلیل عاملی اکتشافی می توان به تعیین ابعاد ابزار ، هنجاریابی پرسشنامه ها یا آزمون ها ، کاهش ابعاد (از متغیرها به عامل ها) ، ارزیابی همسانی و افتراق در بحث روایی سازه ای.

2- اعتبار بیرونی

اعتبار بیرونی با این امر سروکار دارد که آیا نتایج به دست آمده قابل تعمیم به گروهی مشابه گروه مورد مطالعه یا گروهی بزرگتر هست یاخیر. ممکن است اعتبار درونی یک تحقیق در حد مطلوبی باشد ولی این بدان معنی نیست که تحقیق انجام شده دارای اعتبار بیرونی خوبی نیز هست. اعتبار بیرونی شامل اعتبار محیطی و اعتبار آماری می باشد .

اعتبار آماری : اعتبار آماری به مناسب بودن حجم نمونه به حجم جامعه مربوط می شود .

اعتبار محیطی یا اکولوژیک‌ :اعتبار محیطی مساله ی تجانس یا عدم تجانس جامعه ی آماری می باشد.

———–

منبع: روش ها و تحلیل های آماری با نگاه به روش تحقیق. نویسندگان : دکتر ابراهیم حاجی زاده و دکتر محمد اصغری. سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی .

———–

اگر می خواهید به صورت مفهومی پایایی و روایی را به صورت کامل فرا بگیرید، فیلم آموزشی رایگان را در این صفحه از سایت دیگر “اطمینان شرق” از دست ندهید: پایایی و روایی پرسشنامه، بیان مفاهیم با فیلم آموزشی

و اگر می خواهید آموزش ویدئویی نحوه محاسبه آلفای کرونباخ با اکسل و یا با spss را دریافت نمایید: آموزش پایایی با spss و اکسل (فیلم آموزشی + فایل اکسل) را ببینید.

4.5/5 - (8 امتیاز)

مشاهده دیدگاه ها (43)

  • سلام ازتون ممنونم به خاطر اطلاعات خوبی که توی سایت قرار داده اید اطلاعات بسیار کامل و جامع بود

    • سلام. خواهش
      خدا توفیق بدهد بتوانیم این مسیر را ادامه دهیم، به گونه ای که آمار بیش از پیش در تحقیقات کشور و در تصمیم گیری های مدیران جای خودش را پیدا کند.

  • با سلام
    مطالب مفیدی بود
    یکی از افرادی که در حوزه روایی محتوا کار کرده است لاوشه (املای فارسی) است. بنده به دنبال مقالات اصلی ایشان هستم. اگر بتوانید از مطالب ایشان یک لینک به بنده معرفی بفرمایید ممنون خواهم شد.
    با سپاس

    • سلام. نداریم متاسفانه
      سایر دوستان اگر اطلاع دارند به دیدگاه ایشان پاسخ دهند

    • Lawshe, C.H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 28, 563–575. doi:10.1111/j.1744-6570.1975.tb01393.x

  • سلام، ممنونم از مطلب خودبتون. حداقل و حداکثر تعدادی که تو CVI و CVR میتونن شرکتت کنند چند نفر است؟

  • سلام ، آیا تعیین روایی یک پرسشنامه استاندارد که پایایی آن نیز تعیین شده ضروری است؟

    • سلام. اگر جامعه متفاوت باشد، باید روایی و پایایی مجدد بررسی شود.

  • سلام و عرض ادب، ممنون از وقتی که می گذارید. سؤالی داشتم خدمتتون: بنده یک پرسشنامه دارم که تعداد حدود 390 نفر پر کردن. این پرسشنامه از 30 سؤال تشکیل شده که هر 6 سؤال می خواهد یک عامل را بسنجد (جمعاً پنج عامل). برای بررسی روایی پرسشنامه از تحلیل عاملی تأییدی استفاده کردم. نتایج تحلیل نشان داد که دو تا از گویه ها با دو عامل tvalue کمی دارند (کمتر 1.96). خب برای اصلاح قاعدتاً باید آن گونه را حذف کرد. ولی چیز دیگری که نشان داده شده این است که tvalue میان دو تا از عامل ها نیز کمتر از 1.96 هست و قرمز رنگ شده. اصلاح این مورد چگونه انجام میشه؟ چون عامل رو که دیگه نمیشه حذف کرد! این که بین دو تا عامل tvalue کمتر از 1.96 میشه چه معنایی داره؟ و چطور میشه اصلاحش کرد؟ ممنونم ازتون

    • سلام. اگر سوال پرسشنامه داری تی ولیو کمتر از ۱.۹۶ می باشد باید آن را حذف کرد.
      ولی اگر تی ولیو مربوط به دو عامل اصلی کمتر از ۱.۹۶ باشد لازم نیست که عامل حذف شود چون این تی ولیو مربوط به همبستگی بین دو عامل است.

  • عذر میخام یه سؤال دیگه هم بود: پرسشنامه دیگری هم هست که آن هم حدود 390 نفر پر کردن. وقتی تحلیل عاملی تأییدی انجام میدهم، بیشتر شاخص ها برازش خوبی نشان می دهند. ولی در پنجره خروجی قبل از قسمت شاخص های نیکویی برازش (goodness of fit) یک هشدار داده که «is not positive definite» . این هشدار به چه معناست؟
    در ضمن نمره گذاری پرسشنامه از -1 (منفی یک) تا هفت می باشد. آیا منفی یک مشکل ساز است؟ راه حل چیست؟ متشکرم، خدا خیرتون بده.

    • سلام. یعنی این که ماتریس کوواریانس منفی است.
      یا داده ها درست جمع آوری نشده است یا داده ها واقعی نیست.
      ولی داده ها مشکل اساسی دارد و باید حتما مشکل آنها حل شود.

  • با درود و سپاس فراوان از شما
    اگر اندازه اثر در PLS حدود چهار صدم 03/. باشد متغیر مورد را از مدل حذف کنیم با چون در دامنه متوسط ( بالاتر از 02/. ) می باشد می توانیم متغیر را حفظ نماییم)

    • سلام. اگر اندازه اثر پایین باشد متغیر مورد نظر از مدل حذف می شود.

  • سلام از اطلاعات مفیدی که تو سایت گذاشتید خیلی ممنونم
    خواستم بپرسم که ملاک انتخاب حجم نمونه برای بررسی روایی صوری به صورت کمی چگونه است

    • سلام. اگر روايي در طرح پايلوت بررسي مي شود بهتر است حداقل حجم نمونه 10 درصد بيشتر از تعداد سوالات پرسشنامه باشد. تا احتمال خطاي ماتريس کوواريانس کمتر شود.

  • سلام خیلی عالی بود
    فقط اگر امکان داره در خصوص روایی افتراقی بیشتر توضیح دهید . ممنونم

  • سلام وقت شما بخیر
    من یک پرسشنامه رو برای اخذ نظرات خبرگان ارسال کردم. هدف از این پرسشنامه این بود که خبرگان نظر بدهند که چه مؤلفه هایی در پژوهشم مهم است و چه مؤلفه هایی مهم نیست.
    اما با داده های پرسشنامه فقط می توانم CVR را حساب کنم چون پرسشنامه به شکلی طراحی نشده که بتوان CVI را هم محاسبه کند (همون بحث ساده بودن - مربوط بودن - شفاف بودن). لطفا نگید که مجددا طراحیش کنم و براشون ارسال کنم. بهم جواب نمیدن. خواهش می کنم یه راه حل معتبر بهم بدین. خواهش

    • سلام. شاخص روايي cvi ‌ و cvr هر دو بايد همزمان بررسي شود چون ضرورت و مرتبط بودن را مي سنجد.

  • سلام و وقت بخیر

    آیا میشه بدون محاسبه ی CVI و CVR ، روایی صوری محاسبه شود؟؟؟

    • سلام. بله می توان استفاده کرد.
      این دو روایی مجزا از هم هستند و بنا به تشخیص استاد راهنما انتخاب می شوند.

  • با عرض سلام و خسته نباشید بنده از پرسشنامه یادگیری موثر از تجربه استفاده کردم ولی این پرسشنامه نه روایی داره نه پایایی
    به نظرتون چطور می تونم برای این پرسشنامه روایی و پایایی آماده کنم نرم افزار خاصی نیاز داره یا به آماریست مراجعه کنم ؟
    ممنون از وقتی که می گذارید؟

    • سلام و خدا قوت. بله لازم است حتما ابتدا روایی و پایایی پرسشنامه را بررسی کنید. پایایی معمولا با آلفای کرونباخ سنجیده می شود و برای روایی حتی ممکن است نیاز به استفاده از نرم افزارهای مدل سازی معادلات ساختاری مثل لیزرل یا اسمارت پی ال اس گردد.
      آموزش ویدئویی آلفای کرونباخ با spss را از آدرس زیر می توانید دریافت نمایید:
      https://www.spss-iran.com/product/cronbach-alpha/
      اما برای روایی و نرم افزارهای آن معمولا مشاور آماری با تجربه نیاز است. به همکاران ما واتساپ بزنید (09198180991) و پرسشنامه را ارسال نمایید تا باب بررسی و گفتگو باز شود

  • سلام میشه درمورد ارزیابی اعتبار افتراقی آزمون نسبت هتروتریت ـ مونوتریت (HTMT) توضیح بدین که نتایج جدول وقتی همه معیارها کمتر از 0.9 هست زمان دفاع چطور باید توضیح داد که همه متوجه بشوند که چطور نتایج این جدول مقایسه میشه و متوجه بشن مثل جول فورنل و لاکر و اونی که در قطر اصلی هست باید بزرگتر از اعداد زیرین باشه ، یه راهنمایی درمورد نحوه توضیح این جدول می خواستم
    ممنون

    • سلام. این آزمون را کار نکردیم. سایر دوستان مطلع لطفا اعلام نظر داشته باشند.

  • سلام خسته نباشید وقت شما بخیر
    من از فرمول روایی صوری در پایان نامم استفاده کردم و استاد داورم میگن این فرمول رو دقیقا چه کسی ابداع کرده؟ من نام نویسنده کتاب که شما درج کردید رو بهشون گفتم ولی نتونستم خود کتاب رو پیدا کنم تا چک کنیم
    لطفا میشه نام ابداع کننده این فرمول بهم بگید
    خیلی ممنونم

  • با سلام و احترام. ببخشید یک پرسشنامه دارم که فقط 10 سئوال باز دارد که باید از افراد مختلف بپرسم و ندیدم جایی گفته باشد که پایایی پرسشنامه هایی که سئوالات باز دارد، چگونه است.لطفاً راهنمایی بفرمایید.

    سپاسگزارم

    • سلام. اصولا در پرسشنامه هایی که سوالات باز دارند، پایایی معنا و مفهومی ندارد. این پرسشنامه ها با اصول علم آمار قابل تجزیه و تحلیل نیستند.

  • سلام
    من برای پایان نامه م یک پرسشنامه ی خارجی رو دارم بومی سازی میکنم. بسیاری از مقالات اومدن یک پرسشنامه ی دیگه رو به صورت همزمان با پرسشنامه ای که قصد بومی کردنش رو داشتن، پر کردن. و اومدن روایی همزمان یا external validity رو حساب کردن.
    با توجه به اینکه تعداد سوالاتم زیاده نمیتونم یه پرسشنامه ی دیگه رو هم دخیل کنم تو کار.
    میخاستم بپرسم ایا این کار الزامیه یا محاسبه ی سایر روایی ها(مشورت با نخبگان، الفای کرونباخ، تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی) کفایت می کنه؟

  • سلام. موضوع تحقيق من در باره تاثير فقر فرهنگي بر علل گرايش جوانان به مصرف ماده مخدر (گل) است. لطفا در مورد اينکه اعتبار روايي تحقيق و تجزيه و تحليل داده ها را چگونه انجام دهم راهنمايي بفرماييد. از مطالبي هم که داخل سايت قرار داده ايد تشکر و قدرداني ميکنم.

    • سلام
      با استفاده از آزمون های رگرسیون، همبستگی و یا مدلسازی معادلات ساختاری. این مساله کاملا بستگی به پرسشنامه مورد استفاده دارد.

  • سلام وقت بخیر
    مطالبتون بسیار کارامد و مفید هست خداقوت
    سوال من این هست که منظور از روش های براورد روایی پیش بین چی هست؟
    باتشکر

  • سلام وقت بخیر ممنون از مدیر سایت و اطلاعات خوبی که در سایت قرار داده اید
    می خواستم توضیحات مختصری را در خصوص گویه های مربوط به CVI (غیر مرتبط- نیاز به بازبینی اساسی- مرتبط اما نیاز به بازبینی و کاملا مرتبط) و CVR (گویه ضروری است- گویه مفید است ولی ضروری نیست - گویه ضرورتی ندارد) بنویسید تا در زمان تکمیل پرسشنامه توسط خبرگان، با اشراف بر معانی گویه ها بتوانند پاسخ مناسب را انتخاب کنند
    سپاس

    • در روش کمی بررسی روایی محتوایی، از دو روش شامل نسبت روایی محتوا (Content validity rate: CVR) و شاخص روایی محتوا (Content validity index: CVI) استفاده می‌شود. در نسبت روایی محتوا، ضرورت وجود یک عبارت از دید متخصصان بررسی می‌شود و در شاخص روایی محتوا مرتبط بودن، وضوح و ابهام عبارت از دید متخصصان مد نظر است.
      برای تعیین نسبت روایی محتوا از متخصصان درخواست می‌شود که به هر سوال در قالب طیف 3 درجه‌ای، ضروری است، مفید است ولی ضروری نیست و ضرورتی ندارد، نمره دهند. نسبت روایی محتوا بین 1 تا 1- متغیر است که مقدار بالاتر نشان‌دهنده توافق بیشتر متخصصان در مورد ضرورت وجود گویه در ابزار است.
      CVR=(Ne-N/2)×(N/2)
      که در این رابطه Ne تعداد افرادی که گزینه ضروری را انتخاب نموده‌اند و N تعداد کل افراد متخصص است.
      ارزش عددی نسبت روایی محتوا توسط جدول لاوشه تعیین می‌شود که بر طبق این جدول برای تعداد 10 نفر حداقل مقادیر CVR قابل قبول برای هر سوال 0.62 است.
      برای تعیین شاخص روایی محتوا، از روایی محتوای والتس و باسل استفاده می‌شود. به این ترتیب که پرسشنامه طراحی شده در اختیار متخصصان قرار می‌گیرد و از آن‌ها خواسته می‌شود تا بر اساس شاخص روایی محتوای والتس و باسل میزان مربوط بودن، ساده بودن و واضح بودن سوالات و عبارات پرسشنامه را به شکل درج امتیاز 1 تا 4 طبق جدول راهنمای ذیل بررسی نمایند و اگر پیشنهادی برای اصلاح آن‌ها دارند در ستون پیشنهادات ارائه دهند. همچنین از صاحب‌نظران خواسته شد در این مورد که آیا نیاز هست عبارتی به ابزار اضافه یا از آن حذف شود، قضاوت نمایند.

      مربوط بودن واضح بودن ساده بودن
      مربوط نیست واضح نیست ساده نیست
      نسبتا مربوط است نسبتا واضح است نسبتا ساده است
      مربوط است واضح است ساده است
      کاملا مربوط است کاملا واضح است کاملا ساده است

      جهت محاسبه شاخص روایی محتوایی هر یک از عبارت‎‌های ابزار، مجموع تعداد متخصصانی که به مرتبط بودن هر عبارت نمره 3 یا 4 دادند بر تعداد کل افراد تقسیم شد که همان نسبت توافق در مورد مرتبط بودن هر عبارت است که عددی بین صفر و یک به‌دست می‌آید. قضاوت در مورد هر عبارت به این صورت است که اگر نمره شاخص روایی محتوا بالاتر از 79 درصد باشد، عبارت مناسب است، اگر نمره شاخص روایی محتوا بین 70 تا 79 درصد باشد، عبارت نیاز به اصلاح و بازنگری دارد و اگر نمره شاخص روایی محتوا کمتر از 70 درصد باشد، عبارت حذف می‌شود.

  • سلام ممنون از سایت خوب شما من جلسه پیش دفاع دکترا داشتم داور در مورد روایی که گفتم من برای روایی نظر 15 نفر خبره را گرفتم واونها روایی پرسشنامه را تایی کردن می گفت کیفی بوده این اظهار تظر یا کمی چرا در پایان نامه قید نشده در ثانی برای محاسبه الفای کروناخ عر ض کردم از فرمول معروف الفا وNوزیگما استفاده کردم وجواب ها بین 80 تا 95 ضدم بوده ایراد گرفت به نظر شما باید چه می گفتم. تشکر از راهنمایی حضرتعالی

  • با سلام و درود و سپاس فراوان از شما
    یک سوال داشتم ممنون میشم راهنماییم کنید. من در یک پژوهش فراترکیب، بعد از بررسی نظام مند ادبیات و تجزیه و تحلیل اونها به چهار بُعد کلی و شاخص هایی برای اونها رسیدم و برای این چهار بُعد و شاخص ها مقوله هایی را نوشتم و به چک لیست تبدیل کردم. حالا قراره با این چک لیست ها یک بازی رو ارزشیابی کنم. سوالم از این است که آیا لازم هستش که چک لیست را برای اعتبار درونی برای اساتید این حوزه ارسال کنم یا نه همین که از بررسی ادبیات (از 30 مقاله) بدست آمده کافیه و نیازی به روایی درونی نداره؟؟

    • سلام. ارادتمند.
      تمام پرسشنامه های محقق ساخته بهتره قبل از اجرا شدن، بررسی روایی و پایایی در مورد شون اجرا بشه

  • با سلام آیا با spss میشه کارکرد افتراقی سوال را به دست آورد ؟

مطالب مرتبط